Trên thực tế, lãnh đạo và quản lý là hai phong cách hành động độc lập, song song nhưng cần phải hoạt động cùng nhau một cách hài hòa. Mỗi khía cạnh này có những nhiệm vụ và hoạt động riêng biệt, nhưng cả hai đều đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một nhà quản lý thành công trong bối cảnh kinh doanh ngày càng phức tạp và biến đổi nhanh chóng.
Một người lãnh đạo có kỹ năng xuất sắc nhưng yếu kém trong việc quản lý có thể không có kết quả khác biệt so với một người lãnh đạo yếu kém nhưng là một người quản lý xuất sắc. Thách thức ở đây là làm thế nào để kết hợp và cân bằng một cách hiệu quả các kỹ năng lãnh đạo và quản lý trong việc quản trị doanh nghiệp.
Quản lý đề cập đến việc giải quyết các vấn đề và tình huống phức tạp. Nó thường sử dụng các quy tắc và phương pháp quản lý để xử lý tình trạng rối ren và thiếu tổ chức, thường thấy trong các tổ chức lớn trong thế kỷ 20. Kết quả rõ ràng là quản lý hiệu quả có thể tạo ra trật tự và sự nhất quán trong các khía cạnh như nguồn nhân lực, quá trình sản xuất và tăng trưởng doanh thu.
Trong khi đó, môi trường kinh doanh hiện đang trải qua sự biến đổi và cạnh tranh khốc liệt, làm cho vai trò của lãnh đạo trở nên cực kỳ quan trọng. Điều này bởi vì doanh nghiệp không thể duy trì tình trạng tĩnh lặng trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ đang diễn ra, tài nguyên trở nên khan hiếm hơn, và việc tuyển dụng và giữ chân nhân tài trở nên khó khăn hơn. Để đảm bảo hiệu suất kinh doanh, lãnh đạo phải dẫn dắt doanh nghiệp vào hướng mới.
Một cách tiếp cận để hiểu sự khác biệt giữa quản lý và lãnh đạo là thông qua ví dụ về chiến thuật quân sự. Trong thời kỳ yên bình, chỉ có một chỉ huy cấp cao, và hệ thống tổ chức chỉ cần thực hiện quản lý tốt. Trong khi trong thời kỳ chiến tranh, mọi cấp bậc cần có khả năng lãnh đạo xuất sắc, vì không thể "quản lý" binh sĩ mà không cần lãnh đạo trong môi trường chiến trường.
Dù là quản lý hay lãnh đạo, cả hai đều thực hiện ba nhiệm vụ chính: đưa ra quyết định, xây dựng mạng lưới con người và quan hệ, và đảm bảo công việc được hoàn thành. Tuy nhiên, cách họ tiếp cận và thực hiện những nhiệm vụ này có sự khác biệt.
Thế nhưng, cách họ tiếp cận công việc lại khác nhau. Quản lý thường bắt đầu bằng việc lập kế hoạch, xác định mục tiêu và giao nhiệm vụ. Ngược lại, lãnh đạo thường tạo ra một tầm nhìn và chiến lược để thúc đẩy sự thay đổi.
Quản lý tập trung vào tổ chức và phân công công việc, trong khi lãnh đạo tập trung vào tạo động lực và truyền cảm hứng cho nhân viên.
Cuối cùng, quản lý sử dụng kiểm soát và giải quyết vấn đề để đảm bảo hoàn thành kế hoạch, trong khi lãnh đạo tạo động lực bằng cách khơi gợi nhu cầu và giá trị cá nhân của nhân viên.
Lập kế hoạch là một phần quan trọng trong quá trình quản lý, và nó thường có tính chất hướng đến sự cố định và sự ổn định hơn là sự thay đổi. Ngược lại, định hướng tập trung vào việc xây dựng tầm nhìn và chiến lược.
Việc dự đoán tương lai và xây dựng chiến lược không nhất thiết phải luôn đòi hỏi sự sáng tạo và hoàn toàn mới lạ. Đôi khi, chúng có thể dựa trên những ý tưởng chung và được điều chỉnh thông qua sự đột phá trong nội dung hoặc hình thức.
Ví dụ, khi CEO Jan Carlzon tạo ra tầm nhìn biến Scandinavian Airlines (SAS) thành hãng hàng không hàng đầu dành cho người đi công tác thường xuyên, ông không đưa ra một ý tưởng hoàn toàn mới trong ngành hàng không. Tuy nhiên, việc tập trung vào khách hàng công tác thường xuyên có thể mang lại hiệu quả kinh doanh, và SAS là hãng hàng không đầu tiên thực hiện điều này một cách thành công.
Một lỗi phổ biến trong các doanh nghiệp "thừa quản lý, thiếu lãnh đạo" là coi việc lập kế hoạch dài hạn là biện pháp chữa trị có thể giải quyết mọi vấn đề trong tương lai. Nhưng thực tế, điều này không phải lúc nào cũng đúng.
Khi xảy ra sự cố, việc điều chỉnh kế hoạch yêu cầu nhiều công sức và thời gian. Do đó, hầu hết các tập đoàn thành công thường giới hạn thời gian lập kế hoạch ngắn hạn, thậm chí càng ngắn càng tốt.
Việc xây dựng viễn cảnh và chiến lược có thể hỗ trợ trong việc lập kế hoạch ngắn hạn. Nếu thiếu chúng, doanh nghiệp sẽ phải lập kế hoạch cho mọi tình huống có thể xảy ra, làm cho quá trình dự phòng trở nên không hiệu quả, và không còn thời gian và năng lượng để thực hiện các hành động cụ thể.
Một đặc điểm quan trọng của các doanh nghiệp hiện đại là sự liên kết mạnh mẽ, mà mọi người đều chia sẻ thông qua công việc, công nghệ, hệ thống quản lý và các cấp bậc. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp trải qua sự thay đổi, những liên kết này có thể trở thành rào cản, trừ khi mọi người đều sẵn sàng tham gia vào hướng dẫn chung.
Nếu nhà quản lý chỉ biết cách quản lý mà thiếu hiểu biết về lãnh đạo, họ có thể xem vấn đề này là về cơ cấu tổ chức. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn là thực hiện điều chỉnh với con người.
Việc điều chỉnh tổ chức nhân sự tương tự như việc điều chỉnh kiến trúc - nó đòi hỏi sự phù hợp với ngữ cảnh cụ thể. Quá trình này bao gồm việc lựa chọn cơ cấu công việc, thiết lập các mối quan hệ báo cáo, đào tạo và sắp xếp nhân viên phù hợp, xây dựng các cơ chế giám sát, và nhiều quyết định phức tạp khác.
Tuy nhiên, điều chỉnh con người lại có sự khác biệt. Nó tập trung vào thách thức trong việc giao tiếp hơn là trong việc thiết kế.
Điều chỉnh con người đòi hỏi nhà lãnh đạo tương tác với nhiều đối tượng, không chỉ là nhân viên cấp dưới mà còn bao gồm cấp trên, đồng nghiệp, nhân viên từ các bộ phận khác, nhà cung cấp, khách hàng và quan chức chính phủ. Bất kỳ ai có thể hỗ trợ hoặc cản trở quá trình triển khai viễn cảnh và chiến lược đều đáng để quan tâm.
Doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của thị trường nếu nhân viên cảm thấy bất lực hoặc không muốn thay đổi.
Việc thụ động tuân theo quyết định về cơ cấu nhân sự của nhà quản lý có thể khiến họ cảm thấy thoải mái với tình trạng hiện tại và không muốn thay đổi, ngay cả khi họ hiểu rõ về tầm nhìn. Điều này thường xuất phát từ các lý do như "Điều đó không phù hợp với chính sách của công ty" hoặc "Hãy làm theo lệnh của sếp."
Điều chỉnh con người giúp khắc phục vấn đề này bằng cách trao quyền cho nhân viên thông qua ít nhất hai cách. Khi tầm nhìn mới được công bố trong doanh nghiệp, nhân viên cấp thấp có thể bắt đầu thực hiện công việc mà không sợ bị trách nhiệm khi làm theo ý sếp, miễn là hành động đó không đi ngược lại tầm nhìn. Ngoài ra, vì tất cả đều hướng đến mục tiêu chung, ít khi xảy ra mâu thuẫn trong việc đề xuất ý kiến sáng tạo.
Ví dụ về Chuck Trowbridge và Eastman Kodak là một minh chứng rõ ràng về hiệu quả của việc điều chỉnh con người trong lãnh đạo. Khi Chuck đảm nhận vị trí Tổng giám đốc quản lý, công ty đang gặp khó khăn và không có sự thống nhất trong cách giải quyết vấn đề.
Chuck đã đưa ra một tầm nhìn đơn giản sau đó dành thời gian và nỗ lực lớn để gặp gỡ các cán bộ quan trọng và sử dụng nhiều phương thức khác nhau để truyền tải thông điệp đến tất cả 1500 nhân viên: cuộc họp tập trung, cuộc gặp định kỳ, giao tiếp bằng văn bản như tạp chí nội bộ và hệ thống câu hỏi ẩn danh, đặt biểu đồ kết quả kinh doanh ở khắp mọi nơi,... Thông điệp được ủng hộ ngày càng nhiều và công ty đã trải qua giai đoạn tăng trưởng nhanh chóng.
Nếu việc định hướng giúp xác định con đường thích hợp và điều chỉnh giúp đưa con người di chuyển theo hướng đó, thì tạo động lực đảm bảo rằng họ sẽ có đủ năng lượng để vượt qua mọi trở ngại.
Theo quan điểm quản lý, cơ chế kiểm soát so sánh hành động thực tế với kế hoạch để phát hiện và sửa chữa lỗi ngay lập tức. Quy trình quản lý phải luôn đảm bảo an toàn và ít rủi ro nhất có thể, vì vậy chúng không thể dựa vào các yếu tố khác thường hoặc khó đạt được.
Mục tiêu của quản lý và kiểm soát chặt chẽ là giúp những người làm việc thông thường, thực hiện công việc hàng ngày một cách hiệu quả - mục tiêu này không thường có sức hấp dẫn.
Tuy nhiên, lãnh đạo lại có mục tiêu khác biệt. Để đạt được những tầm nhìn lớn, cần sự bùng nổ năng lượng.
Con người có động lực hơn khi được đáp ứng các nhu cầu cá nhân cơ bản như sự tự thể hiện, sự công nhận, lòng tự trọng, cảm giác làm chủ... - những yếu tố này thường là kết quả của việc tạo động lực.
Khi sự thay đổi ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh, mọi người cần được tạo động lực để làm việc và phát triển khả năng lãnh đạo. Khi điều này xảy ra, trong doanh nghiệp sẽ có nhiều cá nhân đảm nhiệm các vai trò lãnh đạo cùng một lúc. Điều này quý báu vì bất kỳ tổ chức phức tạp nào khi đối mặt với sự thay đổi cũng cần sự đóng góp sáng tạo từ tất cả mọi vị trí trong hệ thống.
Hãy xem ví dụ về Richard Nicolosi và thành công trong đơn vị sản phẩm giấy của Procter & Gamble (P&G). Khi trở thành Tổng giám đốc, ông ngay lập tức thực hiện định hướng mới, tập trung vào làm việc nhóm và đa dạng hóa vai trò lãnh đạo. Thụ động bổ nhiệm các "hội đồng" và "nhóm mặt hàng" nhỏ trong đơn vị, phù hợp với tầm nhìn tổ chức rằng "mỗi người trong chúng ta là một nhà lãnh đạo." Nhờ điều này, mọi người được động viên để sáng tạo hơn và đóng góp cho sự thành công, bất kể vị trí của họ trong công ty.
Một điều không thể phủ nhận là không phải ai cũng có khả năng xuất sắc trong cả hai lĩnh vực quản lý và lãnh đạo. Một số người có tiềm năng trở thành những người quản lý xuất sắc nhưng gặp khó khăn trong việc lãnh đạo một cách hiệu quả. Trong khi đó, có những người có khả năng lãnh đạo nhưng do một số nguyên nhân khác nhau mà họ gặp khó khăn trong việc quản lý.
Để hiểu rõ sự khác biệt cơ bản và cách áp dụng của hai kỹ năng này, một nhà quản trị doanh nghiệp có thể tự đánh giá và điều chỉnh bản thân mình. Lựa chọn hướng tiến trong việc quản lý, hoặc linh hoạt cân bằng cả hai theo tình hình cụ thể, đều có thể mang lại kết quả tích cực cho doanh nghiệp. Điều này cũng giúp các công ty xây dựng chiến lược tuyển dụng và đào tạo nhân viên phù hợp cho các vị trí quản lý.
Các công ty thông minh luôn đánh giá cao cả hai loại tài năng và tìm cách tận dụng họ trong tổ chức. Mặc dù không thể tạo ra một người hoàn hảo vừa là nhà lãnh đạo vừa là người quản lý, nhưng doanh nghiệp có thể phát triển những nhân viên tài năng nhất có thể đảm nhận cả hai vai trò này.
Nếu bạn đang tìm kiếm những cách để phát triển năng lực cá nhân cũng như nâng cao hiệu quả kinh doanh, hãy tham gia các khóa đào tạo và chương trình huấn luyện tại TOPCEO. TOPCEO là nơi bạn có thể tìm thấy các giải pháp đào tạo cho đội ngũ nhân viên của bạn và các chương trình huấn luyện kinh doanh dành riêng cho doanh nghiệp của bạn.
Bình luận
